مصاحبه دبيركل حلال جهانى با روزنامه جهان صنعت صفحه کشاورزی و بازرگانی: نسترن یوسف‌بکیان- در حالی که رییس سازمان ملی استاندارد ایران اعلام کرده سالانه ۲۵۰۰ میلیارد دلار تجارت برند حلال انجام می‌شود اما سهم ایران در این حوزه نزدیک به صفر است. این در حالی است که به گفته مسوولان، همه کالاها و خدماتی که در ایران تولید و ارائه می‌شود حلال است اما با این حال به دلیل بی‌توجهی مسوولان به این حوزه پولساز صادراتی در کشور، ایران از این بازار هم عقب مانده است و در مقابل، کشورهای چین، ترکیه، مالزی و حتی انگلستان وارد بازار 4 هزار میلیارد دلاری صنعت حلال در دنیا شده‌اند. بر همین اساس دبیرکل موسسه حلال جهانی معتقد است مشکلات زیر‌ساختی در اقتصاد، موانع پولی و بانکی، نبود قدرت رقابت‌پذیری برای تولیدکنندگان داخلی و از همه مهم‌تر نبود مسوول و مرکز مشخص برای رسیدگی و برنامه‌ریزی در حوزه صادرات صنعت غذای حلال، ایران را از حضور در چنین بازار مهمی دور نگه داشته است. همچنین مشکلات و موانع صادراتی و نبود تسهیلات و امکانات مناسب برای حضور تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های بین‌المللی که در این حوزه برگزار می‌شود، باعث شده کالاهای تولیدی ایران با برند حلال چندان مشتری خاصی نداشته باشد. به عنوان مثال در حاشیه اجلاس جهانی تولیدات حلال که دوم آذرماه با حضور ۵۷ کشور در شهر استانبول ترکیه آغاز به کار کرد، پنجمین نمایشگاه تولیدات حلال کشورهای عضو سازمان همکاری حلال با عنوان «اکسبو حلال ۲۰۱۷» نیز برگزار شد در حالی که به گفته عبدالحسین فخاری، ایران نتوانست چندان از این موقعیت به نفع خود استفاده کند چرا‌که شرکت‌های ایرانی نه‌تنها برای حضور در نمایشگاه باید تمام هزینه‌ها را خودشان تقبل می‌کردند بلکه به دلیل مشکلات زیر‌ساختی در اقتصاد کشور، نمی‌توانند از پس وعده‌های خود به مشتریان خارجی بر‌آیند که این موضوع آنها را برای حضور در چنین نمایشگاه‌هایی بی‌انگیزه می‌کند. بازار بزرگ بین‌المللی در همین راستا دبیرکل موسسه حلال جهانی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» گفت: صنعت حلال در دنیا به بازار بزرگ بین‌المللی تبدیل شده که حتی کشورهایی مثل انگلستان را نیز به سمت‌و‌سوی خود کشانده. همچنین واژه و برند حلال به شناسنامه مسلمانان در بازارهای اروپایی و غیر‌اروپایی تبدیل شده است. عبدالحسین فخاری اظهار کرد: استفاده از محصولات غذایی حلال تا حدی در جهان گسترش پیدا کرده که حتی غیر‌مسلمان‌ها نیز به سمت مصرف غذاهای حلال گرایش پیدا کرده‌اند. وی بیان کرد: ارزش برند حلال تنها به غذا ختم نمی‌شود بلکه سایر حوزه‌ها از قبیل داروهای حلال، گردشگری حلال، لوازم بهداشتی و آرایشی حلال و… را هم در‌بر می‌گیرد. همچنین در زمینه‌های مالی و بانکی نیز از این صنعت در زمینه عقود اسلامی در بانک‌ها، بورس و بیمه استفاده می‌شود که ایران در این زمینه می‌تواند نقش قابل توجهی ایفا کند. فخاری در مورد استانداردهای صنعت غذای حلال در دنیا گفت: در سال 2010 کشورهای عضو همکاری‌های اسلامی استاندارد صنعت غذای حلال را در استانبول تعیین و تصویب کردند تا تمام دین و آیین‌ها از استاندارد واحدی استفاده کنند که مورد تایید همه کشورها باشد. وی با بیان اینکه با تعیین این استاندارد واحد، بساط چندگانگی در این حوزه برچیده شد، گفت: پس از تعیین این استاندارد، حرکت جهانی در حوزه صادرات صنعت غذای حلال با سرعت بیشتری دنبال شد تا جایی که حتی انگلستان نیز به دلیل بازار بزرگ صنعت حلال، سیستم‌های نظارتی و این استاندارد را پذیرفت و خود به تولیدکننده در این زمینه تبدیل شد. همچنین در حال حاضر کشورهایی مثل نیوزیلند، استرالیا و برزیل در زمینه صادرات محصولات پروتئینی حلال در حال فعالیت هستند. سهم ناچیز ایران دبیرکل موسسه حلال جهانی اظهار کرد: تقاضای جهانی در بازار صنعت حلال آنچنان افزایش یافته که این حجم عظیم، بازیگران جدیدی را به این بازار بین‌المللی وارد کرده است. اما حضور کشورهای دیگر در بازار چند هزار میلیارد دلاری صنعت حلال در حالی است که به علت بی‌توجهی مسوولان ما به این امر، ایران تاکنون نتوانسته جایگاه مناسبی را از بازار این محصولات در دنیا داشته باشد در صورتی که تمام فرآورده‌های غذایی تولیدی در کشور ما حلال است.وی افزود: به عنوان یکی از کشورهای عضو همکاری‌های اسلامی که پتانسیل زیادی در حوزه تولید مواد غذایی حلال، محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی حلال دارد، می‌توانیم در زمینه ارائه خدمات حلال نقش پر‌رنگی داشته باشیم و همچنین علاوه بر شناساندن فرهنگ اسلامی به بازارهای بین‌المللی، اشتغال قابل توجهی را نیز در کشور ایجاد کنیم اما متاسفانه در حال حاضر پایه خوبی در حوزه صادرات صنعت حلال نداریم و رقم‌های صادراتی ما در این خصوص قابل توجه نیست. فخاری با بیان اینکه راه درازی در پیش داریم، گفت: در حال حاضر دولتمردان درگیر مسایل فرعی هستند به طوری که حوزه صنعت حلال مغفول مانده است. این در حالی است که نه‌تنها مسوول معینی برای رسیدگی به حوزه نداریم بلکه حتی مرکزیتی هم برای برنامه‌ریزی در مورد توسعه صادرات صنعت حلال مشخص نشده است. موانع صادراتی صنعت حلال دبیر کل موسسه حلال جهانی با اشاره به موانع داخلی بر سر راه توسعه صادرات صنعت حلال در کشور گفت: مشکلات پایه‌ای در حوزه اقتصادی کشور ما وجود دارد. به عنوان مثال به دلیل قرار گرفتن در سال‌های تحریم، نظام بانکی مطمئنی نداشتیم و نداریم. بنابراین صادرکنندگان نگران بازگشت پول‌های خود هستند. همچنین هنوز بانک‌های اروپایی برای بانک‌های ایرانی ال‌سی صادر نمی‌کنند و مشکلات قابل توجهی در حوزه بانکی و مالی وجود دارد. فخاری با اشاره به یکی دیگر از موانع صادراتی افزود: قدرت رقابتی تولیدکنندگان ایرانی نسبت به سایر رقبا پایین است و آنها نمی‌توانند در این خصوص حرفی برای گفتن داشته باشند. این در حالی است که کشورهای همسایه مانند ترکیه تسهیلات خوب و قابل توجهی را به صادرکنندگان خود ارائه می‌دهند که قدرت مانور آنها را در بازارهای بین‌المللی افزایش می‌دهد. وی ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند در زمینه صادرات صنعت غذای حلال، وزارت بهداشت در حوزه صادرات داروی حلال و وزارت کشاورزی در زمینه صادرات محصولات کشاورزی تمرکز ویژه‌ای داشته باشند اما به این موضوع توجه نمی‌کنند. حضور ایران در نمایشگاه‌ها چشمگیر نیست فخاری افزود: البته در این میان باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر ایران از لحاظ امنیت دارای موقعیت مستحکمی در خاورمیانه است و همچنین محصولات با‌کیفیتی در کشور تولید می‌شود که با اندکی تغییر در سیاست‌های مسوولان و همچنین همت از سوی آنها، می‌توان در مراحل اجرایی نیز موفقیت‌های قابل توجهی به دست آورد. وی در مورد تاثیر برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در حوزه صنعت حلال اظهار کرد: نمایشگاه‌های حلال در سراسر دنیا در زمان‌های مشخصی برگزار می‌شود. به عنوان مثال کشورهایی مثل چین، ترکیه، مالزی، پاکستان، اندونزی، هلند و… به طور ادواری این نمایشگاه‌ها را برگزار می‌کنند که حضور ایران در چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند در زمینه توسعه صادرات صنعت حلال تاثیرگذار باشد. اگرچه به دلیل مشکلات زیر‌ساختی که در داخل کشور وجود دارد، نمی‌توان چندان فعالیت خاصی در این زمینه انجام داد. دبیرکل موسسه حلال جهانی ادامه داد: هزینه حضور در نمایشگاه‌ها بر عهده خود شرکت‌کنندگان است و دولت در این زمینه کمکی نمی‌کند در حالی که حتی کشوری مثل پاکستان، تسهیلاتی را در این خصوص از جانب دولت دریافت می‌کند. شرایط عمل به وعده‌ها وجود ندارد فخاری در مورد نمایشگاه حلال ترکیه که چند روز پیش در استانبول برگزار شده بود نیز گفت: به دلیل اینکه در حال حاضر ایران نیز در فصل نمایشگاهی قرار دارد، تعداد کمی از صنعتگران در این نمایشگاه حضور پیدا کردند به طوری که در شرایط فعلی درگیر پوشش بازار داخلی هستند. به عنوان مثال طی روزهای اخیر نمایشگاه‌هایی مثل آرد و نان، دام و طیور، صنایع روغنی و… برگزار شد که شرکت‌ها درگیر حضور در چنین نمایشگاهی بودند. وی گفت: البته حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی صنعت حلال زمانی می‌تواند تاثیرگذار باشد که تولیدکنندگان بتوانند شرایط عمل به وعده‌های خود را داشته باشند اما به دلیل مشکلات بانکی و زیر‌ساختی که در کشور وجود دارد، بازاریابی انجام شده و سفارش گرفته می‌شود اما شرکت‌ها به دلیل اینکه از شرایط مناسبی در داخل کشور برای عمل به وعده‌های خود برخوردار نیستند، به مشکل می‌خورند. این در حالی است که به دلیل نبود قدرت رقابت مناسب برای تولیدکنندگان ایرانی، خارجی‌ها در برخی موارد می‌توانند از ایرانی‌ها سبقت بگیرند. دبیر کل موسسه حلال جهانی با بیان اینکه به زودی نمایشگاه تخصصی کالاها و محصولات غذایی حلال در کازان روسیه برگزار خواهد شد، افزود: تلاش می‌کنیم افراد و شرکت‌ها را برای حضور در این نمایشگاه علاقه‌مند کنیم تا برای صادرات محصولات غذایی حلال، مشتری پیدا شود اما واقعیت این است که دولت باید هرچه زودتر برای کمک به شرکت‌های صادرکننده در زمینه حضور در نمایشگاه‌ها نیز بودجه اختصاص دهد و دست کم برخی هزینه‌ها را بر عهده گیرد تا شرکت‌ها تشویق شوند و زمینه برای افزایش صادرات در این حوزه فراهم شود. تغییر وضعیت صادراتی فخاری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وضعیت صادرات در حوزه صنعت حلال در سال‌جاری نسبت به سال گذشته قوت گرفته یا ضعف داشته، گفت: اطلاعات دقیق مربوط به صادرات حلال از سوی گمرک اعلام می‌شود اما واقعیت این است که نگاهی به وضعیت صادرات محصولات حلال طی ماه‌های اخیر حاکی از افزایش 20 تا 25 درصدی صادرات محصولات غذایی نسبت به سال گذشته است. وی در مورد کشورهای مقصد صادراتی غذای حلال ایران اظهار کرد: کشورهای اطراف و همچنین کشورهایی مثل عراق، ارمنستان، ترکمنستان و… از مشتری‌های محصولات غذایی حلال ایران هستند. همچنین برخی تولیدکنندگان مشتری‌هایی را هم از مالزی جذب کرده‌اند. همچنین با واسطه، حتی صادرات به آمریکا نیز به طور جزیی انجام شده است.
